بازنگری و طراحی عرصه نیمه عمومی- نیمه خصوصی محله سروستان در شهر جدید بهارستان

اکثر شهرهای جدید در پاسخ به نیازهای کمی ناشی از تمرکزگرایی شدید در شهرهای بزرگ و جهت جای دادن سرریز جمعیت آنها پا به عرصه¬ی وجود نهادند. ایجاد شهرهای جدید باعث شد کمیت چنان اولویت یابد که کیفیت محیط زندگی را تقلیل دهد. فقدان حس مکان در شهرهای جدید از مشک?ت پنهانی است که در درازمدت احساس بیریشگی را در ساکنان این محیط¬ها دامن میزند. علاوه بر این در امر طراحی و ساخت شهرهای جدید بگونه¬ای سیاست¬گذاری شده است که طراح با فرهنگ و شیوه زندگی ساکنان آن آشنایی ندارد، بنابراین شناخت فرهنگ آن¬ها به منظور آشنایی با نیاز¬های قابل تعمیم¬شان ضروری بنظر می¬رسد؛ اما پیچیدگی مسئله زمانی آشکار می¬گردد که بین اقوام متفاوت علاوه بر شباهت¬هایی که به واسطه ایرانی بودنشان وجود دارد، تفاوت¬هایی نیز بدلیل ویژگی¬های خرده¬فرهنگی آن¬ها، به¬چشم می¬خورد. محدوده مورد مطالعه در این پژوهش، عرصه نیمه عمومی-نیمه خصوصی محله سروستان در شهر جدید بهارستان می¬باشد که در 15 کیلومتری جنوب اصفهان واقع شده است. عرصه نیمه عمومی-نیمه خصوصی ادامه عرصه خصوصی است. کم توجهی در طراحی این عرصه، تداوم سکونت را از عرصه خصوصی تا عرصه عمومی گسسته است. طراحی درست این عرصه، می¬تواند تداوم زندگی از عرصه خصوصی تا عرصه عمومی را موجب شود.آنچه در این پژوهش و طرح مدنظر است ایجاد و ارتقا تعلق مکانی ساکنان به محله ازطریق توجه به شیوه¬های مختلف زندگی خرده¬فرهنگ¬ها است بگونه¬ای که با ایجاد فضاهایی امکان بروز ویژگیهای منحصر بفرد و فرصت روش¬های مختلف زندگی در عرصه میانه برای ساکنان فراهم شود. برای رسیدن به این هدف در ابتدا به بررسی میزان رضایتمندی و درنتیجه تعلق مکانی ساکنان محله سروستان بوسیله تکمیل پرسشنامه و مصاحبه پرداخته شده¬است. به¬منظور تدوین پرسشنامه، از معیارهای موسسه pps که برای تعیین کیفیت فضای مطلوب شهری بیان کرده¬اند استفاده شده است. این معیارها در قالب 5 گروه دسترسی، آسایش، فعالیت، محیط اجتماعی و تجسم سازماندهی می¬شوند. بدلیل وجود اقوام مختلف بختیاری، اصفهانی و خوزستانی تأثیر قومیت بر روی میزان رضایتمندی و تعلق مکانی سنجیده و در پی آن با مطالعه¬ای دقیق¬تر شباهت¬ها و تفاوت¬های سه قوم مختلف استخراج می¬شود. نتایج نظرات شهروندان با استفاده از نرم¬افزار تحلیل آماری spss مورد ارزیابی قرار می¬گیرد تا میزان کیفیت و مطلوبیت مولفه¬های منتخب به¬دست آید و در پایان بر اساس نتایج حاصل از پرسشنامه راهکارهای طراحی استخراج می¬شوند؛ این راهکارها در گروه دسترسی موارد اتومبیل و جای پارک، معلولان و سالخوردگان و ارتقای کیفیت پیاده راه را شامل می¬شود؛ در گروه آسایش موارد آلودگی صوتی، امنیت و آسایش کودکان و بانوان، امنیت در شب و امنیت سواره و پیاده؛ در گروه فعایت موارد سرزندگی، زندگی پس از غروب، فعالیت¬های ورزشی،فرهنگی، تجاری و دست-فروشان را شامل می شود.همچنین در گروه محیط اجتماعی شامل مواردی در زمینه مزاحمت همسایه¬ها، حفظ حریم، امکان ملاقات رسمی و غیر رسمی و مراسم ملی و مذهبی می¬باشد و در گروه تجسم راهکارهایی در جهت افزایش خوانایی ارائه می¬شود.